SkyGliders logo
 
gradient

Portofoon

Het gebruik van een portofoon (ook wel porto, walky talky of radio) is bij het paragliding niet meer weg te denken. Per club of school zijn er meestal afspraken over welk frequentie er gebruikt wordt en daarme dus ook over welk type portofoon. Porto's zijn er in vele soorten en maten en in alle prijsklassen.

Radioapparatuur maakt gebruik van bepaalde golflengtes of frequenties. In internationale afspraken is geregeld welke frequenties voor welk doel gebruikt worden (denk aan radio, televisie, mobieltjes, afstandsbedieningen, draadloos internet, etc.). Door de overvloed aan elektronica wordt een enorm aantal frequenties intensief gebruikt en het overtreden van de regels op dit gebied wordt hard aangepakt - denk aan de piratenzenders in de vorige eeuw, maar ook illegaal gebruik van bijv. de politie- of de luchtvaartfrequenties.

Voor de meeste frequenties is het gebruik voorbehouden aan vergunninghouders en is een diploma of brevet vereist voordat je de porto legaal mag gebruiken. Elk land heeft zijn eigen regels, maar de grote lijnen zijn in de meeste (westerse) landen vergelijkbaar.

Om de verschillende frequentie groepen te ondescheiden hebben deze een naam gekregen die verwijst naar de golflengte, de frequentie of een meer algemene benaming. Voorbeelden zijn respectievelijk de 2 meter band, de 27 MC band en de FM band. We noemen hieronder een aantal belangrijke of bekende groepen en waar ze voor gebruikt worden. en wat wij daar wel of niet mee kunnen doen.

In zijn algemeenheid is van toepassing dat hoe lager de frequentie, hoe groter de golflengte (frequente x golflengte is een constante, namelijk de lichtsnelheid). Lage frequenties hebben per Watt zendvermogen het grootste bereik, maar veel meer factoren zijn van belang, zoals  storingsgevoeligheid en drukte (hoeveelheid gebruikers van de frequentie(s)). Hoewel in de tabel de hoofdfrequentie wordt genoemd, wordt in werkelijkheid een exacte onderliggende frequentie gebruikt. De frequentie is soms onderveedeeld in een vast (27MC - 40 kanalen, PMR - 8 kanalen) of bijna oneinding aantal onderliggende frequenties. De informatie op deze website is alleen bedoeld om enig inzicht in deze materie te krijgen en is verre van compleet.

De portofoons die bij ons worden gekocht zijn bijna altijd voorzien van een uitgebreide voorprogrammering (op verzoek kun je ook een niet-geprogrammeerde porto ontvangen). De lijst met voorgeporgrammeerde kanelen en tooncodes kun je downloaden.

 

naam freq.
in MHz.
golf
lengte
in m.
ka-na-len omschrijving
27MC/CB       27        10 40 Het beroemde "bakkie". Wordt vooral gebruikt op de vrachtwagen. Deze band kan erg druk bezet zijn. Bereik is groot, mits er gebruik gemaakt wordt van een lange antenne. Wordt voor zover bekend door paragliders niet gebruikt. Mag tot 4Watt zonder brevet of vergunning worden gebruikt.
FM band 87,50-108     Alle FM radiozenders zitten op deze band. Mag onder geen voorwaarde zonder licentie gebruikt worden. Wordt door paragliders alleen gebruikt om tijdens het parawachten te ontvangen (muziek, nieuws, weerbericht).
luchtvaart band 118-137     Deze band wordt gebruikt voor spraak­communicatie in de luchtvaart (de bakens zitten op een lagere frequentie). Deze band mag alleen met geldige zendbrevet worden gebruikt. Wordt door paragliders normaal gesproken nooit gebruikt.
amateur band 144-146 2   De naam van deze band is een beetje bedriegelijk, want de frequenties mogen alleen voor testen gebruikt worden en alleen door mensen met zendbrevet. Wordt ook wel de 2 meter band genoemd. Is in veel landen de standaard porto voor paragliders, het gebruik wordt veelal gedoogd, ook zonder zendbrevet. Kwaliteit van apparatuur en bereik is goed voor onze doeleinden.
marifoon 156-158     Wordt gebruikt door de scheepvaart. Marifoon brevet verplicht.
LPD 433-434 0,7 69 Radio zendamateurs - tot 10mWatt zonder vergunning door iedereen te gebruiken. Wordt hier en daar ook door paragliders gebruikt, maar vanwege het lage legale zendvermogen niet populair
PMR 446 0,7 8 Radio zendamateurs - tot 500mWatt zonder vergunning vrij te gebruiken in grote delen van Europa, al zijn er hier en daar wat restricties. Is in NL zeer populair en goed bruikbaar, al is er soms wat storing van babyfoons, rijscholen en recreatief gebruik. Bereik is minder groot dan de 2 meter band, maar zeker in Nederland erg populair.

MHz
Aantal golfbewegingen per seconde. Wordt aangegeven in miljoenenen (144,5 MHz = 144.500.000 golfbewegingen per seconde). Hoe lager de frequentie, hoe minder last het signaal van obstakels heeft.
Golflengte
De lengte in meters die één volledige golfbeweging nodig heeft. Hoe langer de golflengte, hoe minder last het signaal van obstakels heeft.
MC
MegaCycles - Amerikaanse benaming voor MegaHerz (en gebruikt in 27MC/CB)
CB
Citizens Band - vrij beschikbare frequentieruimte tussen 27 en 28 MHz (tot maximaal 4Watt zendvermogen).
LPD
Low Power Device - max. 10 mWatt in legale uitvoering.
PMR
Private Mobile Radio - max. 500 mWatt in legale uitvoering.
Squelch
Dit is de hoorbare ontvangen achtergrondruis. Alle portofoons zijn voorzien van (al dan niet op verschillende niveaus instelbare) ruisonderdrukking waarmee het grootste deel van deze ruis wordt weggefilterd. Bij een verkeerde instelling worden soms ook de zwakkere signalen weggefilterd - bij betere portofoons is de squelch onderdrukking instelbaar en kunnen ook zwakke signalen nog ontvangen worden (maar hoe lager de instelling, hoe meer dat zwakke signaal vergezeld gaat van ruis
CTCSS
Continuous Tone Coded Squelch System. Op veel portofoons kan het zenden vergezeld gaan van een vooraf ingestelde toon (meestal kun je kiezen uit voorgeprogrammmeerde frequenties genummerd tot 38). Deze toon heeft een frequentie onder het voor ons hoorbare geluid (van 67,5 tot 254 Hz) en deze toon is niet hoorbaar op ontvangende portofoons, terwijl het gesproken bericht wel gewoon hoorbaar is. Wat is hiervan dan het nut? De ontvangende portofoons kunnen zo ingesteld worden (door het instellen van dezelfde CTCSS code als de zendenden portofoon) dat elk ontvangen signaal dat niet voorzien is van dezelde tondecode, wordt weggefilterd. Dit betekend dat je geen last meer hebt van andere gebruikers, die wellicht op dezelfde frequentie zitten, maar geen (of een andere) CTCSS toon code gebruiken.Let op: je berichten zijn hierdoor niet 'geheim': elke portofoon die geen CTCSS heeft ingesteld ontvangt jouw bericht gewoon hoorbaar. Dat is meestel geen probleem, je wil gewoon niet gestoord worden door bberichten van andere groepen gebruikers en daarvoor werkt dit systeem uitstekend. 
DCS
Digital Coded Squelch. Vergelijkbaar qua werking met CTCSS, alleen wordt het verzonder bericht van een digitale code voorzien in plaats van een frequentie code.
Export uitvoering
Er zijn een heleboel regels waar de portofoon die je in de meeste westerse landen gebruikt aan moet voldoen. Met name de te gebruiken frequenties (voor het zenden) zijn sterk gelimiteerd en het zendvermogen wordt beperkt. Veel porto's hebben veel meer mogelijkheden dan standaard geactiveerd en dat is in veel "ver weg" landen legaal (of in ieder geval geen probleem). Aangezien het niet illegaal is om een porto in bezit te hebben met hogere zendvermogens en (veel) groter frequentie bereik, zijn dit de export uitvoeringen (om mee te nemen op safari bijvoorbeeld). Je mag deze uitvoeringen in het grootste deel van West Europa absoluut niet gebruiken (in ieder geval niet zonder vergunning), maar in Frankrijk is het bijna standaard om op de 2 meter band buiten de 144-146 Mhz fequenties te zenden. Zolang je de portofoon "professioneel" gebruikt en in de buurt van de legale frequenties blijft zitten, lijkt het dat de "export modellen" bijna overal worden gedoogd. In het verleden was het nogal een gedoe om een unit van standaard naar export om te bouwen (knippen en of solderen en daarna nog een hele reeks van bewerkingen met de knoppen), maar veel modellen kunnen nu softwarematig in een handomdraai worden 'gemodificeerd'.
Scanner
Een apparaat waarmee een bepaald frequentiebereik kan worden gescand: je kunt een aantal vooraf ingestelde of een heel bereik scannen op signaal. Zodra iets wordt ontvangen, stopt het scannen en blijft de gevonden frequentie beluisterd worden tot de zenden stopt. In tegenstelling tot het gebruik van portofoons is het 'scannen' van de meeste frequenties volkomen legaal en kan je bijvoorbeeld in de buurt van Schiphol vrijelijk alle communicatie tussen de toren en het vliegverkeer volgen. Een scanner kan nooit zelf een signaal zenden.
PMR frequenties
P1 446,00625 P5 446,05625
P2 446,01875 P6 446,06875
P3 446,03125 P7 446,08125
P4 446,04375 P8 446,09375

CTCSS tones
# tone
Hz
# tone
Hz
# tone
Hz
1 67.0 14 107.2 27 167.9
2 71.9 15 110.9 28 173.8
3 74.4 16 114.8 29 179.9
4 77.0 17 118.8 30 186.2
5 79.7 18 123.0 31 192.8
6 82.5 19 127.3 32 203.5
7 85.4 20 131.8 33 210.7
8 88.5 21 136.5 34 218.1
9 91.5 22 141.3 35 225.7
10 94.8 23 146.2 36 233.6
11 97.4 24 151.4 37 241.8
12 100.0 25 156.7 38 250.3
13 103.5 26 162.2

LPD Frequenties
1 433,07500 24 433,65000 47 434,22500
2 433,10000 25 433,67500 48 434,25000
3 433,12500 26 433,70000 49 434,27500
4 433,15000 27 433,72500 50 434,30000
5 433,17500 28 433,75000 51 434,32500
6 433,20000 29 433,77500 52 434,35000
7 433,22500 30 433,80000 53 434,37500
8 433,25000 31 433,82500 54 434,40000
9 433,27500 32 433,85000 55 434,42500
10 433,30000 33 433,87500 56 434,45000
11 433,32500 34 433,90000 57 434,47500
12 433,35000 35 433,92500 58 434,50000
13 433,37500 36 433,95000 59 434,52500
14 433,40000 37 433,97500 60 434,55000
15 433,42500 38 434,00000 61 434,57500
16 433,45000 39 434,02500 62 434,60000
17 433,47500 40 434,05000 63 434,62500
18 433,50000 41 434,07500 64 434,65000
19 433,52500 42 434,10000 65 434,67500
20 433,55000 43 434,12500 66 434,70000
21 433,57500 44 434,15000 67 434,72500
22 433,60000 45 434,17500 68 434,75000
23 433,62500 46 434,20000 69 434,77500

regels
land gebruik toegestaan bijzonderheden
pmr 446 lpd
België ja (met vergunning) nee
Denemarken ja nee  
Duitsland ja ja  
Finland ja nee  
Frankrijk ja ja PMR kanaal 1 en 2 verboden
Griekenland nee ja  
Ierland ja nee CTCSS of DCS verplicht
Italië ja (met vergunning) ja LPD: professioneel / commercieel gebruik verboden
Luxemburg ja (met vergunning) nee  
Nederland ja ja  
Noorwegen nee nee  
Oostenrijk ja ja PMR alleen commercieel
Portugal ja ja
Spanje ja ja  
Turkije ja (met vergunning) nee  
Ver. Koningrijk ja nee  
Zweden ja nee  
Zwitserland ja nee