SkyGliders logo
 
gradient  

De windgroep

Status: verplicht


Na de identificatiegroep (die aangeeft waar en wanneer de betreffende METAR is uitgevaardigd) krijg je de eerste daadwerkelijke weersinformatie: de windgroep. Meestal bestaat de windgroep uit slechts één woord, maar het kunnen er ook twee zijn. We zullen eerst kijken naar het meest voorkomende geval waarbij de windgroep uit één woord bestaat, het eventuele tweede woord komen we vanzelf wel tegen in de loop van het verhaal.

De windrichting

De eerste drie cijfers geven de windrichting aan in (hele) graden, waarbij het noorden 0° is (of 360°) en het zuiden 180°. Voor de volledigheid volgt hieronder een tabel voor het aantal graden van de belangrijkste 16 windrichtingen en ernaast nog een plaatje (afkomstig van Wikipedia) voor extra duidelijkheid:

Windrichting Graden Windrichtingen
N Noord     0° of 360 °
NNO       Noordnoordoost 22½°
NO   Noordoost 45°
ONO       Oostnoordoost 67½°
O Oost 90°
OZO       Oostzuidoost 112½°
ZO   Zuidoost 135°
ZZO       Zuidzuidoost 157½°
Z Zuid 180°
ZZW       Zuidzuidwest 202½°
ZW   Zuidwest 225°
WZW       Westzuidwest 247½°
W West 270°
WNW       Westnoordwest 292½°
NW   Noordwest 315°
NNW       Noordnoordwest 337½°

De windrichting wordt altijd aangeduid met drie cijfers, indien nodig worden voorloopnullen gebruikt. Dus bijvoorbeeld de windrichting oost (90°) wordt genoteerd als 090.

De windsterkte

De volgende twee cijfers geven de windsterkte aan, in de aangegeven eenheid (zie verderop). Indien nodig wordt een voorloopnul gebruikt.

Eenheden

Na de vijf cijfers (drie voor de windrichting en twee voor de windsterkte) volgen twee of drie letters die aangeven in welke eenheid de windsterkte is uitgedrukt. De mogelijkheden zijn:

Afkorting Eenheid
KMH Kilometers per uur
MPS Meters per seconde
KT Knopen

Officieel wordt de voorkeur gegeven aan KMH, met KT als toegestane alternatief. In Nederland wordt KT gebruikt. Voor de volledigheid volgen hier de omrekeningsfactoren (met maximaal 3 significante cijfers):

  • 1 km/h = 0,278 m/s = 0,54 kt
  • 1 m/s = 3,6 km/h = 1,94 kt
  • 1 kt = 1,852 km/h = 0,514 m/s

De "eenheid" Beaufort (ook wel windkracht genoemd) wordt dus niet gebruikt in METARs. Voor de volledigheid volgt hieronder een omrekeningstabel.

Beaufort Benaming km/h kt m/s
0 stil < 1 < 1 < 0,3
1 zwak 1 - 5 1 - 3 0,3 - 1,5
2 zwak 6 - 11 4 - 6 1,6 - 3,3
3 matig 12 - 19 7 - 10 3,4 - 5,4
4 matig 20 - 28 11 - 15 5,5 - 7,9
5 vrij krachtig 29 - 38 16 - 21 8,0 - 10,7
6 krachtig 39 - 49 22 - 27 10,8 - 13,8
7 hard 50 - 61 28 - 33 13,9 - 17,1
8 stormachtig 62 - 74 34 - 40 17,2 - 20,7
9 storm 75 - 88 41 - 47 20,8 - 24,4
10 zware storm 89 - 102 48 - 55 24,5 - 28,4
11 zeer zware storm / orkaanachtig 103 - 117 56 - 63 28,5 - 32,6
12 orkaan > 117 > 63 > 32,6

Zoals je ziet is de schaal van Beaufort niet bijzonder nauwkeurig, vandaar dat die in METARs niet gebruikt wordt.

Voorbeeld

METAR EHKD 311325Z 26006KT 9999 FEW017 SCT220 16/11 Q1011 BLU BLU TEMPO WHT=

  • Het eerste woord (METAR) vormt de kop (en de afsluitende = de staart).
  • Het tweede en derde woord vormen de identificatiegroep (EHKD = Den Helder, 311325Z = 31ste van de maand om 13:25 uur UTC).
  • Het vierde woord vormt de windgroep: 26006KT.
    • 26006KT: De eerste drie cijfers (260) geven aan dat de windrichting 260° is (met andere woorden de wind komt ongeveer uit het westen).
    • 26006KT: De laatste twee cijfers (06) geven de windsterkte aan, in een nog nader aan te wijzen eenheid.
    • 26006KT: De letters KT geven aan dat de windsterkte wordt uitgedrukt in knopen (Engels: knots). De windsterkte is dus 6 knopen.
Uitschieters

De vermelde windsterkte is een gemiddelde. Als de windsterkte noemenswaardige uitschieters ("vlagen") vertoont, dan wordt de hoogste uitschieter gemeld door tussen de gemiddelde windsterkte en de eenheidsaanduiding nog de letter G (Engels: "gust") en de sterkte van de sterkste vlaag op te nemen.

Voorbeeld

METAR EHVK 221555Z AUTO 24012G22KT 9999NDV -RA SCT040/// SCT045/// BKN051/// 18/14 Q1007 RERA BLU=

  • De plaatsaanwijzer EHVK is van de militaire vliegbasis Volkel.
  • Het woord AUTO is ook onderdeel van de identificatiegroep, waarschijnlijk was het weekend en heeft Volkel in de weekenden geen "forecaster op dienst", zoals dat schijnt te heten in militair jargon.
  • De windgroep wordt gevormd door het woord 24012G22KT.
    • 24012G22KT: De wind komt ongeveer uit het westzuidwesten (240°).
    • 24012G22KT: De gemiddelde windsterkte is 12 knopen.
    • 24012G22KT: Er zijn uitschieters gemeten van maximaal 22 knopen.
Variabele windrichting

Als de windrichting variabel is, wordt in plaats van drie cijfers de afkorting VRB gebruikt. Als de windrichting heel sterk varieert wordt een tweede woord opgenomen met de uiterste windrichtingen (in ieder drie cijfers, eventueel met voorloopnullen), gescheiden door een V.

Voorbeelden

METAR EBBR 141750Z VRB02KT 9999 SCT032 18/16 Q1002 TEMPO 4000 SHRA=

  • De windgroep wordt gevormd door het woord VRB02KT.
    • VRB02KT: De windrichting is variabel.
    • VRB02KT: De gemiddelde windsterkte is 2 knopen.
    • Noemenswaardige uitschieters zijn er kennelijk niet geweest de laatste tijd. Er staat immers geen Gust vermeld.
  • De plaatsaanwijzer EBBR is van Zaventem, het vliegveld van Brussel.

METAR LUKK 132100Z VRB02KT 140V220 CAVOK 21/14 Q1010 08CLRD65 NOSIG=

  • De windgroep wordt gevormd door de woorden VRB02KT 140V220.
    • VRB02KT 140V220: De windrichting is variabel.
    • VRB02KT 140V220: De gemiddelde windsterkte is 2 knopen.
    • VRB02KT 140V220: De windrichting varieert sterk: van 140° (ongeveer zuidoost) tot 220° (ongeveer zuidwest).
    • Noemenswaardige uitschieters (qua sterkte dan) zijn er kennelijk niet geweest de laatste tijd.
  • De plaatsaanwijzer LUKK is van Chisinau, het vliegveld van de gelijknamige hoofdstad van Moldavië.

METAR KFOO 012345Z VRB12G20MPS 90V200 CAVOK 27/24 A3015=

  • De windgroep wordt gevormd door de woorden VRB12G20MPS 90V200.
    • VRB12G20MPS 90V200: De windrichting is variabel.
    • VRB12G20MPS 90V200: De gemiddelde windsterkte is 12 m/s.
    • VRB12G20MPS 90V200: Er zijn uitschieters gemeten tot 20 m/s.
    • VRB12G20MPS 90V200: De windrichting varieert sterk: van 90° (oost) tot 200° (ongeveer zuidzuidwest).
  • Het woord KFOO geeft aan dat het om een door mij verzonnen METAR gaat; het station KFOO bestaat immers niet echt.

Ter geruststelling: het laatste voorbeeld is qua windgroep zo ongeveer het ingewikkeldste dat mogelijk is, maar in de praktijk komt zo'n situatie zelden voor. Ik heb een zelfverzonnen METAR moeten gebruiken voor het voorbeeld omdat ik geen werkelijke METAR van een dergelijke complexiteit (qua windgroep dan) heb kunnen vinden!

Haken en ogen

Aan de windgroep kleven nogal wat details, maar de meesten zijn slechts futiliteiten die (voor ons) in de praktijk zelden van belang zijn. Voor de volledigheid vermeld ik ze echter wel even:

  • Zoals gezegd gaat het over gemiddelde windrichtingen en -sterktes tenzij anders aangegeven.
  • De richting wordt altijd afgerond naar het dichtstbijzijnde tiental graden.
  • Wellicht ten overvloede: de windrichting geeft aan waar de wind vandaan komt, niet waar hij naartoe waait!
  • Noorderwind wordt aangegeven als 360 (360°), niet als 000 (0°).
  • Windstilte (voor zover dat bestaat) wordt gecodeerd als 00000 gevolgd door om het even KT, KMH of MPS.
  • Onder de volgende omstandigheden is sprake van een variabele windrichting:
    • De variatie bedraagt 180° of meer.
    • De variatie bedraagt 60° of meer en de windsterkte bedraagt minder dan 3 knopen.
    • Het is, om wat voor reden dan ook, onmogelijk een windrichting vast te stellen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij een passerende onweersbui.
  • Een variabele windrichting wordt pas als zeer variabel beschouwd (zodat het tweede woord toegevoegd wordt) als de variatie tussen de 60° en 180° bedraagt en de windsterkte minstens 3 knopen bedraagt.
  • Officieel wordt een uitschieter pas als uitschieter beschouwd als'ie 10 of meer knopen afwijkt van het gemiddelde, maar in de praktijk neemt men het hier niet zo nauw mee. En dat is maar goed ook, want je hebt toch wel flinke uitschieters nodig om aan zo'n verschil van 10 knopen te komen.
  • Het is mogelijk dat de windsterkte (gemiddeld danwel uitschietend) meer dan 99 knopen bedraagt. Dan zijn er twee mogelijkheden: ofwel er wordt een P van plus voorgezet (P99KT, P199KMH of P49MPS) om aan te geven dat de wind sterker is dan 99 knopen, ofwel er worden "gewoon" drie cijfers gebruikt in plaats van twee. De keuze hangt een beetje van de situatie af. Normaalgesproken wordt voor de P-notatie gekozen omdat voor de luchtvaart de boodschap wel duidelijk genoeg is ("het waait heel erg hard"), maar op zee (denk aan olieplatforms) worden meestal drie cijfers gebruikt omdat het voor meteorologen wel degelijk interessant schijnt te zijn om precies te weten hoe sterk de wind nou eigenlijk is.
  • Er zijn nog meer details, maar die zal ik maar weglaten want daar krijg je toch alleen maar hoofdpijn van...

volgende pagina